Renk Çeşitleri ve Varyeteleri
Yazan: Yavuz İşçen
Minyatür kumrular doğada
sadece mavi renkte bulunurlar. Bugün bilinen renk tipleri sonradan kafes
ortamında geliştirilmiş renklerdir. Minyatür kumruların dünyada genel olarak 12
renk çeşidi olduğu kabul edilmektedir. Bu 12 rengin haricinde de bazı renk
tipleri olmakla birlikte bunlar oldukça nadirdir. Aşağıda sıralanan bu 12
rengin hepsi kanımca ayrı birer renk olarak değerlendirilmemelidir. Aynı temel
rengi taşıyan kuşlar kendi içinde çeşitlendirilerek farklı renk tipleri
yaratılmıştır. Aslında temel renkler mavi, sarı, kırmızı ve kahverengi ile
sınırlıdır.
Örneğin tarçın, kırmızı
ve yeni kırmızı, kırmızı rengin türevleridir. Parlak, beyazın bir mutasyonudur.
Alaca olarak adlandırılan renk, farklı bir renk olmayıp mavi rengin üzerinde
görülen beyaz yamalardan oluşmaktadır. Bundan başka dantelli olarak
adlandırılan renk tipi yine ayrı bir renk değildir. Minyatür kumrularda kanat
üzerindeki noktacıklar şeklinde görülen işaret geninin yoğunlaşmış halidir. Farklı
renklerden değişik kuşlar dantelli olabilir. Bunun gibi kar beyaz olarak
adlandırılan renk tipi de ayrı bir renk değildir. İki farklı renk ve akkuyruk
özelliğinin aynı kuş üzerinde toplanması esasına dayanır.
Minyatür kumrularda genel
kabul gören 12 renk çeşidine ek olarak bazı varyeteler de geliştirilmiştir.
Varyeteleri ile birlikte 30 ayrı renk tipinden bahsedilebilir. Ülkemizde bu
renk çeşitlerinden nadiren gümüş ve sarıya rastlanmakla birlikte, daha çok mavi
ve mavinin iki varyetesi (mavi akbel, mavi akkuyruk) bulunmaktadır.
 |
| Benim kuşlarımdan mavi erkek |
Minyatür kumrularda renk çeşitleri
1) Mavi (Blue)
2) Gümüş (Silver)
3) Tarçın (Cinnamon)
4) Parlak (Brilliant)
5) Sarı (Yellow)
6) Şeftali (Peach)
7) Aşı boyalı (Ocher)
8) Kırmızı (Red)
9) Yeni kırmızı (Ultimate Red)
10) Kar beyaz (Snow White)
11) Dantelli (Laced)
12) Alaca (Pied)
Akbel ve akkuyruk varyetesi
1)
Akbel (white
rump): Beli beyaz olan kuşlar ‘akbel’ olarak adlandırılmaktadır. Bu kuşların kuyrukları renklidir.
2)
Akkuyruk (white
tail): Kuyruğunun tamamı beyaz olan kuşlardır. Akkuyruk özelliği tek başına bulanmaz
akbel özelliği ile birlikte bulunur. Özetle akkuyruk aynı zamanda akbeldir.
Akbel ve akkuyruk
varyetesi olan renkler şunlardır.
1) Mavi Akbel
2)
Mavi Akkuyruk
3)
Mavi Alaca
4)
Mavi Alaca Akbel
5)
Mavi Alaca Akkuyruk
6)
Gümüş Akbel
7)
Gümüş Akkuyruk
8)
Tarçın Akbel
9)
Tarçın Akkuyruk
10)
Parlak Akbel
11)
Parlak Akkuyruk
12)
Sarı Akbel
13)
Sarı Akkuyruk
Dantel varyetesi
Dantel etkisi sadece akkuyruk
özelliği gösteren kuşlarda görülür. Bu kuşlar aşağıda sıralanmıştır.
1)
Mavi akkuyruk dantelli
2)
Gümüş akkuyruk dantelli
3)
Parlak akkuyruk dantelli
4)
Tarçın akkuyruk dantelli
5) Sarı
akkuyruk dantelli
 |
| Mavi Akkuyruk Dantelli |
 |
| Mavi Renk Minyatür Kumrular |
Mavi: Minyatür kumruların doğal rengi mavidir. Bu renk kuşlarda,
omuz ve boyun tüyleri koyu gri, kanat tüyleri koyu kahverengidir. Kanatlar üzerinde
elmas adı verilen beyaz noktacıkları belirgindir. Kuyruk telekleri siyah ve
gridir. Siyah olanların uçları beyazdır. Beyaz telekler sağ ve sol kenarlara
toplanmış durumdadır. Erkek kuşlar kur dansı yaparken kuyruklarını yelpaze gibi
açıp bütün renklerini sergilerler. Kanat teleklerinden uçma telekleri (ilk 10
telek) koyu ve canlı pas rengindedir uçlarında ise küçük siyahlıklar bulunur.
Mavi renk minyatür kumrularda erkeklere oranla dişilerde, kafa, boyun ve omuz
bölgesinde kahverengi tonlar daha yoğundur. Bu renk farklılığı dişi ve erkek
ayrımında kriterlerden biridir. Mavi renk diğer bütün renkler arasında baskın
(dominant) özellik gösterir.
 |
| Mavi Akbel |
Mavi akbel: Maviye göre renkleri belirgin biçimde açıktır. Kuş
genel olarak açık gri tonlardadır. Aynı açıklık kanat teleklerinde de gözlenir.
Uçma telekleri açık pas rengi, uçları ise koyu tonludur. Kuşun beli beyazdır
ancak kuyruk telekleri kendi rengindendir.
 |
| Mavi Akbel Akkuyruk |
 |
| Mavi Akbel Akkuyruk |
Mavi akkuyruk: Genel olarak mavi akbele benzer, renkleri biraz daha
açıktır. Ancak arada önemli bir fark vardır. Mavi akkuyruklarda kuyruk
teleklerinin tamamı beyaz olur. Uçma telekleri mavi akbele oranla biraz daha
soluk pas rengi ve kahverengine yakındır. Uçlarındaki küçük koyuluk maviye göre
biraz açılmış olarak devam eder.
 |
| Benim Kuşlarımdan Gümüş Dişi |
 |
| Gümüş Dişi |
Gümüş: Minyatür kumrularda ilk elde edilen renk mutasyonu gümüş
rengi olmuştur. Resesif karakterlidir. Mavi renk ile kıyaslandığında kuşun
renkleri genel olarak açılmış durumdadır. Baş soluk gri, vücut ise daha soluk
bir kahverengidir. Karın açık renktir. Mavi renkte belirgin olan kanat
uçlarındaki siyahlıklar gümüşte kalmamış yerini çok hafif bir koyuluk almıştır.
Kuyruk telekleri kuşun kendi rengi ile aynı tondadır.
 |
| Gümüş Akbel |
Gümüş akbel: Gümüşe göre renkler açık kahverenginden açık griye
doğru dönmüştür. Genel renk yapısı
mavi akkuyruğu andırır. Hatta kanat teleklerine bakılmazsa karıştırılabilir.
Gümüş akbellerde uçma telekleri sütlü kahve tonlarındadır. Teleklerin uçları
ise aynı tonun biraz daha koyusu şeklindedir. Kuyruk telekleri kuşun kendi
rengindedir.
 |
| Gümüş Akkuyruk |
Gümüş akkuyruk: Minyatür kumruların en güzel renklerinden biridir.
Gümüş akbele oranla renkler genel olarak daha açıktır. Ayrıca kuşun beli ve
kuyruk telekleri beyazdır. Kanat uçma telekleri de aynı şekilde açık renktir.
Uçlarındaki koyuluk azalmıştır. Siyah tonlar yerine sütlü kahve bir ton
görülür. Mavi akkuyruk ile gümüş akkuyruk birbirine benzer dıştan bakıldığında
ayırt edebilmek için kanat teleklerinin uçlarına bakılmalıdır.
 |
| Tarçın |
Tarçın: Kendine özgü bir rengi vardır. Bu kuşlar üzerlerinde tarçın rengi tonlarında renk serpintileri bulundururlar.
Bu renk serpintileri farklı yoğunluklarda olabilmektedir. Ayırt edici olarak
kanat uçma telekleri canlı pas renginde, uçları ise kuşun kendi rengindedir. Bu
renk mutasyon çekinik (resesif) karakter gösterir.
Tarçın akkuyruk: Tarçın akkuyruklarda uçma telekleri açık pas
rengindedir. Uçları ise açık kahverengidir. Tarçına göre renkler belirgin
biçimde açılmıştır.
Parlak: Genellikle beyaz ile karıştırılır. Oysa parlak olarak
adlandırılan renk beyaz değildir. Bu renk kuşlar beyazın üzerinde az miktarda
gri-gümüş tonlar bulundururlar. Erkekleri dişilere oranla biraz daha koyu tonlu
olur. Kuşun kanat uçma telekleri kendi rengindedir. Parlak renk beyazın bir
varyetesi olarak geliştirilmiştir. Parlak çekinik (resesif) bir karakter gösterir.
Parlak akkuyruk: Parlak rengin başka renkten akkuyruk bir kuşla mutasyonu sonucu geliştirilerek elde
edilmişlerdir. Renk olarak neredeyse kar beyaza yakındırlar.
 |
| Sarı |
 |
| Sarı |
Sarı: Yeni geliştirilmiş resesif karakterli bir renk mutasyonudur.
Avrupa’da üreticiler son yıllarda bu renge yönelmişlerdir. Bu kuşların rengi
hiçbir zaman parlak sarı değildir. Bu kuşlar kreme yakın bej tonlarındadır.
Uçma telekleri kuşun renginin biraz koyu tonu, teleklerin ucu ise kuşun
rengindedir. Dişileri genellikle erkeklerine göre daha parlak ve canlı renklere
sahiptirler.
Sarı akbel: Kuşun rengi sarıya göre oldukça açılmıştır. Kanat uçma
telekleri sarıya benzer ancak renkler daha açık ve soluk tonludur.
Sarı akkuyruk: Sarı akbele
oranla renler daha açıktır. Ancak
uçma telekleri üzerindeki renk tonları biraz daha canlıdır.
Şeftali: Gümüş ve sarının eşleştirilmesiyle elde edilmiş yeni bir
mutasyondur. Genel olarak sarı akkuyruğa benzer. Ancak akkuyruk değildir ve
kuşun üzerinde krem-bej tonlar bulunur.
Aşı Boyalı: Tarçın ve sarının
eşleştirilmesiyle elde edilmiş yeni bir renk mutasyondur. Baş ve boyun koyu
gridir. Omuzdan başlayarak vücuda yayılmış olan hakim tonlar, kızıl ve
kahverengi arasında koyu bir renktir. Uçma teleklerinin orta bölümlerinde de
aynı renk tonu görülür.
Kırmızı: Kırmızı tarçının bir mutasyonu olarak geliştirilmiştir.
Genel olarak tarçının bittiği yerde kırmızı başlamaktadır. Bazen bu sınırı
ayırt edebilmek çok kolay olmaz. Kırmızıların erkeği omuz ve sırt kısımlarında
kırmızı lekeler taşırken dişileri tamamen kırmızıdırlar. Kırmızı renkte bu
özellik erkek ve dişi ayrımı için önemli bir kriterdir. Kırmızılarda kanat uçma
telekleri kuşun kendi rengindedir.
Yeni kırmızı: Bu renk de tarçının
bir mutasyonu olarak geliştirilmiştir. Genel olarak kırmızıya benzer. Ancak
yeni kırmızılarda renkler daha açıktır ve ‘parlak’ olarak adlandırılan renk
tipine daha yakındır. Kanat uçma teleklerinin uçları kuşun kendi renginde
ortaları ise koyu pas rengindedir. Yeni kırmızılarda da dişiler baş ve boyundan
başlayarak sırtlarına doğru daha çok kırmızı ton taşırken erkekler daha az
kırmızı gösterirler.
Kar Beyaz: Bu renk çoğunlukla ayrı bir mutasyon olarak kabul
edilmez. Genel olarak gümüş ve sarı renkler ile akkuyruk özelliklerinin tek bir
kuş üzerinde toplanması esasına dayanır. Kar beyazlarda bu özellik
heterozigottur. Oldukça zaman alıcı bir uğraş sonrası geliştirilebilir. En az
iki nesil boyunca yavru almak gerekir. Kar beyazlar piyasada genellikle dişi
olarak bulunur çünkü erkekleri gümüş ve sarı akkuyruklarla eşleştirilmek için ayrılırlar.
Kar beyaz elde edebilmek için
kabaca şöyle bir yol izlenebilir. Geni sabitlenmiş sarı renk bir kuş (dişi ya
da erkek) karşı cinsten gümüş akkuyruk ile eşleştirilir. Bu eşleşmeden mavi ve
mavi akkuyruk yavrular alınır. Ancak bu yavrular sarı ve gümüş rengi genlerinde
çekinik olarak taşırlar. Alınan yavrulardan sadece mavi akkuyruk olanlar
ayrılır ve birbirleriyle eşleştirilir. Bu eşleştirmeden %25 oranında mavi
akkuyruk, %25 oranında gümüş akkuyruk, %25 oranında sarı akkuyruk, %25 oranında
ise sarı-gümüş-beyaz akkuyruk yani kar beyaz yavrular elde edilir.
Dantelli: ‘Dantelli’ adı verilen kuşlarda kanat üzerindeki
noktacıklar birleşmiş bir görüntü sergilerler ve adeta dantel gibi görünürler.
Bu durum muhtemelen akkuyruk etkisinin homozigot oluşundan kaynaklanmaktadır. Minyatür
kumrularda kanat üzerinde görülen
‘elmas’ adını verdiğimiz noktacıklara, genetikte
‘işaret’ adı verilmektedir. Minyatür kumrular işaret olarak iki tip olarak
karşımıza gelirler. Bunlar elmaslı ve dantellidir. Dantel varyetesine sadece
akkuyruk olan kuşlarda rastlanır. Bu kuşları yukarıda sıralamıştık.
Alaca: baş ve karın bölgesi açık renk kanat üzerleri oldukça koyu
tonludur. Bu koyu bölüm üzerinde açık renk yamalar bulunur. Bu yamalar
çoğunlukla kuşlar 4-5 haftalıkken kendini göstermeye başlar. Bazen bu süreç 1
yaşa kadar devam eder. Alacalık özelliği daha çok mavi renk tipinde
görülmektedir. Ancak diğer renklerde de rastlanmaktadır.
Yazan: Yavuz İşçen / Ankara
Şubat 2009
e-posta: yavuziscen@gmail.com
www.cappadociaexplorer.com
Genetik Yapı ve Mutasyonlar
Konuya girebilmek için aslında
genetik hakkında asgari bilgiler vermek gerekmektedir. Niyetim burada detaya
girmek değil. Minyatür kumru genetiği oldukça karmaşık süreçler içermektedir.
Ülkemizde sadece mavi renk ve onun iki varyetesi bulunduğuna göre bu renkler
hakkında bazı pratik bilgiler vererek yetiştiricileri bilgilendirmek daha uygun
olacaktır diye düşünüyorum. Mavi renk dominant (baskın) karakter olduğu için,
mavi anne ve mavi babadan her zaman mavi yavrular elde edilir. Mavi rengin
ülkemizde bulunan iki varyetesi, mavi akbel ve mavi akkuyruktur.
Mavi ve mavi varyeteleri arasında
yapılacak eşleştirmelerde alınacak sonuçlar aşağıda bir tablo halinde
verilmiştir.
Erkek
|
Dişi
|
Erkek Yavru
|
Dişi Yavru
|
mavi
|
mavi
|
%100 mavi
|
%100 mavi
|
mavi akbel
|
mavi akbel
|
%50 mavi akbel
%25 mavi
%25 mavi akkuyruk
|
%50 mavi akbel
%25 mavi
%25 mavi akkuyruk
|
mavi akkuyruk
|
mavi akkuyruk
|
%50 mavi akkuyruk
%25 mavi
%25 mavi akbel
|
%50 mavi akkuyruk
%25 mavi
%25 mavi akbel
|
mavi akbel
|
mavi akkuyruk
|
%50 mavi akbel
%25 mavi
%25 mavi akkuyruk
|
%50 mavi akbel
%25 mavi
%25 mavi akkuyruk
|
mavi akkuyruk
|
mavi akbel
|
%50 mavi akbel
%25 mavi
%25 mavi akkuyruk
|
%50 mavi akbel
%25 mavi
%25 mavi akkuyruk
|
mavi akbel
|
mavi
|
%50 mavi
%50 mavi akbel
|
%50 mavi
%50 mavi akbel
|
mavi
|
mavi akbel
|
%50 mavi
%50 mavi akbel
|
%50 mavi
%50 mavi akbel
|
mavi akkuyruk
|
mavi
|
%50 mavi
%50 mavi akbel
|
%50 mavi
%50 mavi akbel
|
mavi
|
mavi akkuyruk
|
%50 mavi
%50 mavi akbel
|
%50 mavi
%50 mavi akbel
|
Minyatür kumrularda mavi
haricindeki, gümüş, sarı, tarçın ve parlak gibi ana renklerin hepsi çekinik
(resesif) karakterlidir. Çekinik karakterli herhangi bir renk mavi ile
eşleştirilirse, elde edilecek yavrular görünüş olarak mavi renkte olurlar.
Ancak kanlarında %50 oranında diğer rengi taşırlar. Bu yavruların kendi arasında
eşleştirilmeleri sonucu, %50 oranında mavi görünüşlü, %50 oranında
eşleştirildikleri renkte yavru alınır. Bu konuyu gümüş ve mavi renkleri örnek
alarak aşağıda bir tablo haline getirdim. Bu tabloda gümüş yerine sarı, parlak,
tarçın gibi diğer çekinik renkleri de koyabilirsiniz. Tabloda ‘mavi (gümüş)’
şeklinde ifade edilen renk ise görünüşü mavi olan ama kanında %50 oranında
gümüş renk taşıyan kuşları anlatmak için kullanılmıştır. Eğer farklı bir oran
söz konusu ise ayrıca belirtilmiştir.
Tabloda mavi rengin çekinik
renklerle eşleştirilmesinden alınabilecek yavrular gümüş renk örnek alınarak
listelenmiştir.
Erkek
|
Dişi
|
Erkek Yavru
|
Dişi Yavru
|
mavi
|
gümüş
|
%100 mavi (gümüş)
|
%100 mavi (gümüş)
|
gümüş
|
mavi
|
%100 mavi (gümüş)
|
%100 mavi (gümüş)
|
mavi (gümüş)
|
mavi (gümüş)
|
%50 mavi (%25 gümüş)
%50 gümüş
|
%50 mavi (%25 gümüş)
%50 gümüş
|
mavi (gümüş)
|
mavi
|
%100 mavi (gümüş)
|
%100 mavi (gümüş)
|
mavi
|
mavi (gümüş)
|
%100 mavi (gümüş)
|
%100 mavi (gümüş)
|
mavi akbel
|
gümüş
|
%50 mavi akbel (gümüş)
%50 mavi (gümüş)
|
%50 mavi akbel (gümüş)
%50 mavi (gümüş)
|
mavi akkuyruk
|
gümüş
|
%50 mavi akbel (gümüş)
%50 mavi (gümüş)
|
%50 mavi akbel (gümüş)
%50 mavi (gümüş)
|
gümüş
|
mavi akbel
|
%50 mavi akbel (gümüş)
%50 mavi (gümüş)
|
%50 mavi akbel (gümüş)
%50 mavi (gümüş)
|
gümüş
|
mavi akkuyruk
|
%50 mavi akbel (gümüş)
%50 mavi (gümüş)
|
%50 mavi akbel (gümüş)
%50 mavi (gümüş)
|
mavi akbel
(gümüş)
|
gümüş
|
%25 mavi akbel (gümüş)
%25 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 mavi
|
%25 mavi akbel (gümüş)
%25 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 mavi
|
Mavi akkuyruk
(gümüş)
|
gümüş
|
%25 mavi akbel (gümüş)
%25 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 mavi
|
%25 mavi akbel (gümüş)
%25 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 mavi
|
gümüş
|
Mavi akbel
(gümüş)
|
%25 mavi akbel (gümüş)
%25 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 mavi
|
%25 mavi akbel (gümüş)
%25 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 mavi
|
gümüş
|
Mavi akkuyruk
(gümüş)
|
%25 mavi akbel (gümüş)
%25 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 mavi
|
%25 mavi akbel (gümüş)
%25 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 mavi
|
Gümüş ve gümüşün iki varyetesi arasında
yapılacak eşleştirmelerde alınacak sonuçlar aşağıda bir tablo halinde
verilmiştir.
Erkek
|
Dişi
|
Erkek Yavru
|
Dişi Yavru
|
gümüş
|
gümüş
|
%100 gümüş
|
%100 gümüş
|
gümüş akbel
|
gümüş akbel
|
%50 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 gümüş akkuyruk
|
%50 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 gümüş akkuyruk
|
gümüş akkuyruk
|
gümüş akkuyruk
|
%50 gümüş akkuyruk
%25 gümüş
%25 gümüş akbel
|
%50 gümüş akkuyruk
%25 gümüş
%25 gümüş akbel
|
gümüş akbel
|
gümüş akkuyruk
|
%50 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 gümüş akkuyruk
|
%50 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 gümüş akkuyruk
|
gümüş akkuyruk
|
gümüş akbel
|
%50 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 gümüş akkuyruk
|
%50 gümüş akbel
%25 gümüş
%25 gümüş akkuyruk
|
gümüş akbel
|
gümüş
|
%50 gümüş
%50 gümüş akbel
|
%50 gümüş
%50 gümüş akbel
|
gümüş
|
gümüş akbel
|
%50 gümüş
%50 gümüş akbel
|
%50 gümüş
%50 gümüş akbel
|
gümüş akkuyruk
|
gümüş
|
%50 gümüş
%50 gümüş akbel
|
%50 gümüş
%50 gümüş akbel
|
gümüş
|
gümüş akkuyruk
|
%50 gümüş
%50 gümüş akbel
|
%50 gümüş
%50 gümüş akbel
|
Çekinik renklerin kendi
aralarında eşleştirilmelerinden elde edilebilecek renk çeşitleri hakkında
renkler anlatılırken bilgi vermiştim. Yukarıdaki tablolarda izlenen mantık, bu
eşleştirmelerde de kullanılabilir. Konuyu kısaca aşağıdaki şekilde tablo haline
getirebiliriz.
Ana-Baba
|
Ana-Baba
|
Akbel-Akkuyruk
|
Yavrular
|
Gümüş
|
Sarı
|
Şeftali
|
|
Tarçın
|
Sarı
|
Aşı boyalı
|
|
Tarçın mutasyonları
|
Tarçın mutasyonları
|
Kırmızı
|
|
Tarçın mutasyonları
|
Tarçın mutasyonları
|
Yeni kırmızı
|
|
Gümüş
|
Sarı
|
Akkuyruk
|
Kar beyaz
|
Yazan: Yavuz İşçen / Ankara
Şubat 2009
e-posta: yavuziscen@gmail.com
www.cappadociaexplorer.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder